En weer laat ons kabinet de oren hangen naar het bedrijfsleven. Dit keer bij het opstellen van het Nationale Preventieakkoord, dat ons aller gezondheid moet gaan bevorderen. Want wie mogen er meepraten over de aanpak van obesitas? Frisdrankproducenten, die geld verdienen met suikerbommetjes die niets goed doen voor de gezondheid.
EenVandaag maakte gisteren bekend dat het grote gezondheidsplan om roken, alcoholgebruik en overgewicht een halt toe te roepen, zo goed als zeker slappe hap gaat worden. Tenminste, als het om de aanpak van obesitas gaat. Er is één maatregel die volgens deskundigen hoe dan ook in het akkoord zou moeten: een flink hogere belasting voor producten met veel suiker, de suikertaks. Vooral suiker in frisdrank is volgens gezondheidsexperts slecht: je krijgt met een glas cola wel een hoop suikers binnen, maar verder niets wat goed voor je is: geen vitamines, geen mineralen, geen vezels of eiwitten. Je drinkt calorieën, maar er staat niks tegenover.
Suikertaks pas echt zinvol
De Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK) zegt dan ook tegen EenVandaag: ‘Ruim veertig landen, van Portugal en Noorwegen tot de Golfstaten, voerden een vorm van belasting op suiker in en met name een frisdranktaks. Frisdrank bevat geen gezonde voedingsstoffen. In 2017 heeft de WHO geconcludeerd dat een frisdranktaks werkt tegen obesitas, diabetes type 2 en tandbederf.’
Als je iets wil doen voor de gezondheid van de Nederlanders de komende jaren, is een suikertaks, of een frisdranktaks, dus pas echt zinvol. Maar met wie gaat Paul Blokhuis, de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport onder andere zitten te onderhandelen over het preventieakkoord? Juist, met de – grif suikerverwerkende – voedingsindustrie. Zo mag Coca-Cola meedenken over onze gezondheid. Volgens Blokhuis denken ze mee over gezonde producten. ‘Ze hebben geen agenda om hun klanten de dood in te jagen’, zegt hij tegen EenVandaag. ‘Coca-Cola is een producent die mij laat zien dat ze producten maken waar geen suiker in zit.’
Een pittig gesprek: ja, ja
Nee, hun klanten de dood in jagen zullen ze vast niet zo’n goed businessplan voor de lange termijn vinden. Maar de agenda van Coca-Cola en co is zeker ook niet om de gezondheid van hun klanten bevorderen. Van lightproducten is trouwens nog steeds niet bewezen dat ze gezond zijn. Ja, cola light is minder ongezond dan de gewone, suikerrijke cola – maar dat is precies wat het is: minder óngezond. Blokhuis erkent dat ook: ‘We hebben daar pittige gesprekken over.’
Zo heel pittig zal dat ook weer niet zijn. In augustus kwam al naar buiten kwam dat lightfrisdrank een verlaging van de verbruiksbelasting krijgt – op 1 liter cola scheelt dat straks 9 cent. De btw op groente en fruit gaat trouwens omhoog, waardoor gezond eten duurder wordt. Is het al te cynisch als ik denk dat groente- en fruittelers in ons land een minder sterke lobby hebben dan Unilever en Coca Cola?
Kindermarketing voor zoete meuk
Hoe dan ook komt er straks dus een slap plan (als het om overgewicht gaat tenminste, roken wordt naar het zich laat aanzien wel echt flink aangepakt). Nu weet ik wel dat overgewicht door veel meer factoren komt dan alleen suikerrijk eten en drinken. Hoe we onze maatschappij hebben ingericht, de sociaal-economische status van mensen, dat je in bepaalde wijken niet wordt aangezet tot bewegen – het speelt allemaal mee. Maar als je iets aan zo’n gecompliceerd probleem wilt doen, moet je dus wel met een echt plan komen. Eentje dat niet wordt ingefluisterd door suikerbommetjesmakers.
De NVK had nog wel wat goede ideeën voor maatregelen. Een verbod op kidsmarketing van ongezonde en suikerhoudende producten bijvoorbeeld. Een goed idee, want die verkooptrucs waarmee Unilever en vrienden onze kleintjes bewerken zijn nogal venijnig. In de supermarkt staan zelfs bij het gezonde zuivelschap de zoete toetjes met bijgeleverde smarties om eroverheen te strooien altijd op kinderooghoogte. En drinkpakjes met zoete meuk hebben leuke verpakkingen met uitknipbare neushoorns en olifanten. Mijn oudste, die het niet eens lekker vindt (hij is toevallig geen zoetekauw) wil die pakjes tóch hebben – zo slim zit die marketing in elkaar.
Dikke kans dat ook dat verbod er niet komt zolang de voedingsmiddelenindustrie aan tafel zit. Dat wordt voor mij dus dus de komende jaren steeds ‘Nee, nee, nee, dit hebben we niet nodig!’ roepend door de supermarkt struinen.
Suikertaks pas echt zinvol
De Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK) zegt dan ook tegen EenVandaag: ‘Ruim veertig landen, van Portugal en Noorwegen tot de Golfstaten, voerden een vorm van belasting op suiker in en met name een frisdranktaks. Frisdrank bevat geen gezonde voedingsstoffen. In 2017 heeft de WHO geconcludeerd dat een frisdranktaks werkt tegen obesitas, diabetes type 2 en tandbederf.’
Als je iets wil doen voor de gezondheid van de Nederlanders de komende jaren, is een suikertaks, of een frisdranktaks, dus pas echt zinvol. Maar met wie gaat Paul Blokhuis, de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport onder andere zitten te onderhandelen over het preventieakkoord? Juist, met de – grif suikerverwerkende – voedingsindustrie. Zo mag Coca-Cola meedenken over onze gezondheid. Volgens Blokhuis denken ze mee over gezonde producten. ‘Ze hebben geen agenda om hun klanten de dood in te jagen’, zegt hij tegen EenVandaag. ‘Coca-Cola is een producent die mij laat zien dat ze producten maken waar geen suiker in zit.’
Een pittig gesprek: ja, ja
Nee, hun klanten de dood in jagen zullen ze vast niet zo’n goed businessplan voor de lange termijn vinden. Maar de agenda van Coca-Cola en co is zeker ook niet om de gezondheid van hun klanten bevorderen. Van lightproducten is trouwens nog steeds niet bewezen dat ze gezond zijn. Ja, cola light is minder ongezond dan de gewone, suikerrijke cola – maar dat is precies wat het is: minder óngezond. Blokhuis erkent dat ook: ‘We hebben daar pittige gesprekken over.’
Zo heel pittig zal dat ook weer niet zijn. In augustus kwam al naar buiten kwam dat lightfrisdrank een verlaging van de verbruiksbelasting krijgt – op 1 liter cola scheelt dat straks 9 cent. De btw op groente en fruit gaat trouwens omhoog, waardoor gezond eten duurder wordt. Is het al te cynisch als ik denk dat groente- en fruittelers in ons land een minder sterke lobby hebben dan Unilever en Coca Cola?
Kindermarketing voor zoete meuk
Hoe dan ook komt er straks dus een slap plan (als het om overgewicht gaat tenminste, roken wordt naar het zich laat aanzien wel echt flink aangepakt). Nu weet ik wel dat overgewicht door veel meer factoren komt dan alleen suikerrijk eten en drinken. Hoe we onze maatschappij hebben ingericht, de sociaal-economische status van mensen, dat je in bepaalde wijken niet wordt aangezet tot bewegen – het speelt allemaal mee. Maar als je iets aan zo’n gecompliceerd probleem wilt doen, moet je dus wel met een echt plan komen. Eentje dat niet wordt ingefluisterd door suikerbommetjesmakers.
De NVK had nog wel wat goede ideeën voor maatregelen. Een verbod op kidsmarketing van ongezonde en suikerhoudende producten bijvoorbeeld. Een goed idee, want die verkooptrucs waarmee Unilever en vrienden onze kleintjes bewerken zijn nogal venijnig. In de supermarkt staan zelfs bij het gezonde zuivelschap de zoete toetjes met bijgeleverde smarties om eroverheen te strooien altijd op kinderooghoogte. En drinkpakjes met zoete meuk hebben leuke verpakkingen met uitknipbare neushoorns en olifanten. Mijn oudste, die het niet eens lekker vindt (hij is toevallig geen zoetekauw) wil die pakjes tóch hebben – zo slim zit die marketing in elkaar.
Dikke kans dat ook dat verbod er niet komt zolang de voedingsmiddelenindustrie aan tafel zit. Dat wordt voor mij dus dus de komende jaren steeds ‘Nee, nee, nee, dit hebben we niet nodig!’ roepend door de supermarkt struinen.
Verschenen bij Radar, op 1 november 2018.
